Şirketimizin satış müdürünün toplantı yaptığı bir müşterisi benim blogumu okuduğundan bahsetmiş ama dert yanmış; artık aile ile ilgili şeyler yazıyor, enerji ile ilgili şeyler yazmıyor diye. Bu yazı benzer düşünce içerisinde olan sektörden dostlarımıza gelsin.
Geçtiğimiz gün birbirinden verimli iki adet toplantı yaptık. Farklı kariyerlerdeki başarılı insanlar sizi tabir-i caizse “at gözlüğünüzü” çıkarmaya itiyor. Yekdem bittiğinde lisanssız kaç dolardan satılır ile başlayan bir toplantı, RES ihalelerinde nasıl eksi fiyat verdiler, nasıl olacak bu iş’e uzandı.
Peki gerçekten Türkiye’de enerji fiyatları dolar bazlı nasıl seyrediyor? Epiaş’ın sitesinden USD bazlı verilerin sunulduğu 1 Haziran 2016’dan bugüne kadar olan PTF’leri derleyip üzerine bir histogram oluşturup persantil analizi gerçekleştirdim.
Bu fiyatlar tüm saatler ve tüm günler için geçerli olan fiyatlar. Rüzgar ihalesine girecek firmalar ölçümlerine göre en verimli saatlerin ağırlığını arttırarak kendilerine uygun bir histogram oluşturabilirler.
Peki bu historam denen grafik bize neyi anlatıyor? Rakamların olasılıklarını.
P50 şu demek; %50 ihtimalle fiyat 46,62USD/MWh’in üstünde çıkacak. %75 ihtimalle 38,36USD/MWh’in üstünde çıkacak. Daha önce ges ve res ihalelerinde eksi fiyatlar üzerine bir yazı yazmıştım ve orada finansman problemli olacağını düşünmüştüm ama şimdi o düşüncem değişti. Artık bankaların da bu fiyat modeline bakarak finanse edeceğini düşünüyorum.
Türkiye’de elektrik fiyatları ithal kömür ve doğalgazdan sebep dolara bağlı. Hükümet çeşitli politikalar ile fiyatlara yansımasını altı ay kadar geciktirebiliyor ama eninde sonunda TRY yükselerek olması gereken dolar seviyesini yakalıyor.
Bunun haricinde RES CapEx’lerinde %20-%30 arası yeni bir düşüş dalgası daha bekleniyor. Projelerin devreye alınmasına kadar geçecek sürede yatırım maliyetlerinin daha da düşmesi ile bu yatırımlar tekrar yatırım yapılabilir hale gelecek. Özetle; bu RES’lerin de yapılıp yapılmaması ne kadar ötelenebileceği ile ilgili. Yatırımcılar da CapEx’i daha da düşürebilmek için imar, vs. pek çok nedenden yatırımı uzatabildikleri kadar uzatacaklardır.
O sebeple artık RES’ler ile ilgili olumsuz düşüncem kalmadığını söyleyebilirim. Bu yatırımlar da şirket tarafından finanse edilebilir güzel kazanılmış haklar olarak bir kenarda duracaklar. 600MW’lık ilk GES ihalesinde “Hayatta yatırım yapılmaz” dediğim zamanlarda lisanslı ges yatırım fizibilitesi üzerine bir yazı yazmıştım.Ya USDTRY’nin çok çıkmasına ya da CapEx’in aşırı düşmesine bel bağlıyorlar demiştim. İkisi de oldu. 1.2mUSD civarında olan yatırım maliyetleri gittikçe düştü.
Bugün 1MW GES yaklaşık 550kUSD’ye kurulabiliyor.
Peki yukarıda yaptığımız analizi olması muhtelemel GES ihaleleri için düşünürsek rakamlar ne çıkabilir?
Öncelikle sadece güneş üretiminin olduğu saatlerin PTF değerleri üzerinden bir analiz gerçekleştirmek daha mantıklı.
Histogramı sadece 08:00-17:00 arası değerleri içerecek şekilde düzenlersek fiyatların 41USD/MWh-61USD/MWh bandında yoğunluklu olarak seyrettiğini görürüz. Şimdi persantil analizine geçelim.
%50 ihtimalle 51,84USD’nin üstünde, %75 ihtimalle 44,54USD/MWh’in üstünde olacak. Güneş enerjisi yatırımları uzmanlık alanım olduğu için burada durmayalım ve bir aşama daha ileri gidelim. Ne kadar eksi fiyat verebilirler?
Öncelikle bu “muhtemel” ihalenin olacağı tarih -eğer olursa- 2020, ilk yatırımların gerçekleşme tarihi de 2024 gibi dersek ben CapEx’i 300kUSD/MWp olarak görüyüyorum. Şimdi bunu finansal analize yansıtalım. Üretimin de 1600kWh/kWp/Yıl olduğunu varsayalım. Aşağıda hassasiyet analizini bulabilirsiniz.
20USD/MWh ile 25USD/MWh’in 0,30USD/Wp ile kesiştiği nokta günümüzde pek çok enerji yatırımcısı için uygun bir RoI. Peki bu ne demek?
P50 ile fiyat çalışan birisi için -31,84USD/MWh, P75 ile çalışan birisi için -24,54USD/MWh, P90 ile çalışan birisi için de -18USD/MWh demek.
Yukarıda bahsettiğim 2014 yılında yapılan lisanslı GES ihalelerine istinaden yaptığım fiyat analizini ilk paylaştığımda başka bir enerji şirketinin CEO’su o zamanlar çalıştığım Fina Enerji’nin CEO’sunu arayıp 300-400binUSD fiyat nedir siz piyasayı karıştırmaya mı çalışıyorsunuz demişti. Ertesi gün de GM beni bir köşeye çekip “Oğlum neden böyle yazılar yazıyorsun” demişti. İnceden de bir fırça kaydırmıştı. Lisanslı GES ihalelerinde çıkan fiyatlar hepinizin malumu. 🙂
Şimdi o CEO’ya sesleniyorum; eğer bu satırları okuyorsa bilsin ki bu rakamlar daha da fazla çıkacak.
Selamlar,
Bir yanıt yazın