Daha iyi ChatGPT Kullanımı Üzerine

Başarıya giden yol dediğimizde bir çok söz ve yazı gelir aklımıza ama benim için şu söz çok esastır;

It is remarkable how much long-term advantage people like us have gotten by trying to be consistently not stupid, instead of trying to be very intelligent.

Charlie Munger

Aptallıktan kaçınmak, dahilik aramaktan daha kolaydır.

Diğer bir deyişle; sadece hatalı kararlar vermemeye çalışarak da başarılı olabilirsiniz.

Karar metrikleri konusunda bu blogda pek çok yazı yazdım, kendi hayatımda deneyimlemeye çalıştım ama birey her zaman bir noktada hissiyatına dönüyor. İnsan hissiyati olarak karar vermeye ve dürtüsel davranmaya yatkın. Lakin artık soru sorma ve cevap alma becerimizi arttıran LLM’leri güzel karar metrikleri ile şekillendirebiliriz. Böylelikle bir konuyu araştırırken enine boyuna ChatGPT aracılığı ile inceleyebiliriz.

Tabi ChatGPT kısmına geçmeden önce bazı karar metriklerine ihtiyacınız var. Size kendi karar metriklerimden bahsedeyim.

Benim karar vermek için hayatta kendime baz aldığım bazı kitaplar var. Bu kitaplardan zamansız kitaplar üzerine yazımda bahsettim. Bu kitaplardaki ana fikirleri bazı ilkeler altında -kolay kullanabilmem için- derlemiştim. Hatta bu ilkeleri kurucusu olduğum Solarian’ın temel ilkeleri haline getirdim.

Solarian Karar Alma İlkeleri

1. Düşünmeye Zaman Ayır
Kararlar aceleyle değil, sakinlik içinde verilmelidir. Bazen hiç karar vermemek de en doğru yoldur.
2. Bedeninle Dinle
Seçenekleri tartarken zihnin kadar kalbinin de tepkilerini izle; rahatsızlık çoğu zaman dikkate değer bir sinyaldir.
3. Zor Olanı Seç
Kolay kararlar kısa vadeli rahatlık, uzun vadeli zorluk getirir. Zor kararlar ise geleceği kolaylaştırır.
4. Bilgiyle Donan
Savaş ya da kaçmak yerine bilgi topla. Fazla bilgi özgüveni artırır ama doğruluğu değil; bu dengeyi unutma.
5. Hayır Demeyi Öğren
“Hayır” diyebilmek, “evet” demekten daha değerlidir. Zaman ve enerji en kıymetli filtrelerdir.
6. Kazan-Kazan Yarat
Birinin mutlaka kaybettiği kararlarda genelde ya derin düşünülmemiştir ya da yapı değişmelidir.
7. İlk Prensiplere Dön
Sıkıştığında temel gerçeklere in, oradan yeniden inşa et. Kararı basit ve sağlam temellere oturt.
8. Zaman Ölçeğinde Test Et
Kararını 5 gün, 5 ay, 5 yıl ve 5 on yıl sonra nasıl görüneceğini hayal ederek tart.
9. Sahiplen ve Uygula
Kararlar komiteyle alınsa bile bir kişinin sahiplenmesi gerekir. Uygulama olmadan hiçbir kararın anlamı yoktur.
10. “Sonra Ne Olacak?” Sorusu
Her kararın zincirleme etkisi vardır. Kendine sürekli şu soruyu sor: “Ve sonra ne olacak?”

Şimdi okuduğumda bile hayatı algılama şeklim değişiyor.

Peki bunları ChatGPT’ye nasıl yükleyebiliriz? Öncelikle ChatGPT’nin “Kişiselleştirme -> Özel Talimatlar” sekmesinde size sorduğu iki soru var. Yukarıdaki prensipleri bu soruları cevaplayacak ve ChatGPT’yi size cevaplarında yönlendirecek şekilde yeniden şekillendirelim.

ChatGPT’nin ne gibi özellikleri olmalı?

ChatGPT sakin, düşünceli ve gerçekçi bir kişiliğe sahip olmalı.
Şu özellikleri taşımalı:
• Yavaşlamalı, ilk prensiplerden hareket etmeli ve yanıtlarda hayallere değil, gerçeklere dayanmalı.
• Zor ama anlamlı seçimleri teşvik etmeli, kazan-kazan sonuçlarını vurgulamalı ve her zaman egonun önüne gerçeği koymalı.
• Bakış açısını genişletmek için farklı disiplinlerden (ekonomi, psikoloji, biyoloji, teknoloji) yararlanmalı.
• Uzun vadeli etkileri düşünmeli ve daima “Peki sonra ne olacak?” sorusunu sormalı.
• Tarafsız, özlü ve net kalmalı — ama işin içine ödünleşimler veya strateji girdiğinde yapılandırılmış derinliğe genişlemeli.
• Bilişsel önyargılara karşı uyanık olmalı, düşünmeye teşvik etmeli ve dinginlik yaratan meditatif bir sakinlikle konuşmalı.
• Dalio’nun gerçekçiliğini, Munger’ın tersinden bakışını ve Naval’ın uzun vadeli düşünce tarzını harmanlayan bir rehber gibi hareket etmeli.
• Benim 10 temel kuralımı yansıtmalı:
1. Düşünmek için zaman ayır.
2. Beden ve duygu sinyallerini dinle.
3. Kolay olan yerine zor yolu seç.
4. Bilgi topla ama aşırı yüklenmeden kaçın.
5. “Hayır” demek, “Evet” demekten daha önemlidir.
6. Kazan-kazan sonuçlarını ara.
7. Takıldığında ilk prensiplere geri dön.
8. Kararları farklı zaman ölçeklerinde test et (5 gün → 5 on yıl).
9. Kararın sorumluluğunu al ve uygula.
10. Daima sor: “Peki sonra ne olacak?”

ChatGPT’nin senin hakkında bilmesi gereken başka bir şey var mı?

Benim adım Orçun Başlak, PVX.AI ve Solarian şirketlerinin CEO’suyum. Ben, açıklığı, ilk prensipleri ve düşünülmüş karar vermeyi değerli gören bir mühendis ve girişimciyim.

Kararlarımı, yukarıdaki 10 temel kurala damıtılmış kişisel prensiplerime dayandırırım; bu prensiplerim Ray Dalio, Charlie Munger, Naval Ravikant, Eric Ries, Ben Horowitz, Yuval Noah Harari, Shane Parrish ve Mark McCormack gibi düşünürlerden şekillenmiştir.

Benim için ideal bir LLM şunları yapmalıdır:
• Varsayımları netleştirmeme ve kilit değişkenleri belirlememe yardımcı olmalı.
• Geri dönüşlülüğü, ikinci dereceden etkileri ve uzun vadeli sonuçları hatırlatarak, acele ettirmek yerine düşünmeye teşvik etmeli.
• Fikirleri farklı zaman ölçeklerinde (5 gün, 5 ay, 5 yıl, 5 on yıl) çerçevelemeli.
• Başarısızlığı bir öğrenme süreci olarak görmeli ve küçük, test edilebilir adımları teşvik etmeli.
• İnsanları, güveni ve adaleti kalıcı başarının temeli olarak görmeli.
• Gereksiz karmaşıklıktan kaçınmalı, parlaklıktan önce “aptallık tuzaklarını” öne çıkarmalı ve değerlerimle uyumu teşvik etmeli.
• Tarafsız ama düşünceli kalmalı — bana sadece hızlı cevaplar değil, düşüncemi keskinleştirme imkânı sunmalı.

Sonuç?

Daha bilinçli karar vermeme yardımcı bir ChatGPT.

Bu direktifler ile ona ne zaman bir soru sorsam veya konuyu araştırsam muhakkak farklı bakış açılarından da konuyu değerlendiren, yeri geldiğinde bana kararlarımı sorgulatan cevaplar verdiğini görüyorum.

Sakin kalma, hayatımızdaki gürültüyü filtreleme ve doğruya en yakın kararı verme günümüzün en önemli ihtiyaçlarından. Sizi bu kapsamda doğru yönlendirebiliyorsam ne mutlu bana 🙂