Güneş Enerjisi Yatırımı Yaklaşımı

Güneş enerjisi yatırımı konusunda yatırımcının, kurulumcunun ve malzeme tedarikçisinin farklı bakış açısına sahip olması sebebiyle aynı ürünün çok farklı lansmanları yapılabilmektedir. Bu yazımda bir yatırımcı bakış açısından GES yatırımına dair bir yaklaşımı inceleyeceğim.

Konuyu üç ana kısım altında toparlayacağım; bunlar başlıca maliyetler, finansman ve işletme&bakım.

Yukarıdaki grafikten görebileceğiniz üzere yatırım maliyetinin yarısından fazlasını fotovoltaik modüller kapsamaktadır. Diğer kısımlar ise nispeten daha eşit dağılmaktadırlar. Başlıca dikkat edilmesi gereken konular ilk yatırım maliyeti açısından arazinin imar ve fiziksel durumu, orta gerilim hattına uzaklığı ve hattın kalitesi, işletme bakım maliyetleri açısından da evirici ve panel tedarikçilerinin garantilerinin arkasında durup durmayacağıdır. Öncelikle kendilerini dünya markası olarak lanse eden firmalar aslında tüketicileri olmadan bir değer ifade etmezler. O sebebple firmalar ne kadar büyük ve ünlü olurlarsa olsunlar talepkar olmaktan vazgeçmeyin.

Maliyet kalemlerine orta gerilim hattı ile başlarsak; yaklaşık yatırım maliyeti 55.000TL/Km ile 75.000TL/Km arasında tutabilmektedir. Araziyi uygun fiyata almak için yerleşim birimlerinden çok uzağa gitmeniz uzun vadede size bağlantı mesafesi, güvenlik problemi olarak geri dönebilir. Üstelik yola uzak olması karlı ortamlarda ulaşımı imkansız hale getirip problemlere yol açabilir.

Arazinin imar durumu ise dikkat edilmesi gereken diğer bir noktadır. Arazide imar uygulaması yapılıp yapılmaması ileride pek çok soruna yol açabilir. Bu konuya bir profesyonel eşliğinde başta dikkat etmekte fayda var. Bölgelerin SİT alanı v.s. gibi durumlar için önceden sordurun; görüş alın.

Arazide zemin etüdü yapılması hem İSG açısından, hemde maliyet ve bakım açısından önem taşıyor. Zemin etüdünü yaptırmadan gerçek dışı bir statik raporu ile ilerlemeyin.

Malzeme seçimini yaparken GTM Research, Photon, PVInsights gibi farklı kaynaklara muhakkak danışın. Çeşitli kaynaklardan ve raporlardan bilgi edinmeye çalışın. Tek kaynağa bağlı kalmayın. Satışı gerçekleştiren ekipten bu raporları tedarik edin. Bu kısım 25 yıl garantisi olduğu iddia edilen ürünler ile ilgili çünkü. Şimdi oturun ve düşünün; 25 yıl sonra kendinizi nerede görüyorsunuz ? İşte bu kadar süreyi garanti altına almaktan bahsediyoruz. Bu konuda hassas davranın; iki kere düşünün.

Bu finansal raporlarda satış danışmanlarının bile bilmediği bilgiler yer alabilmekte. Sektörel riskler, girecekleri pazarlar, çıkacakları pazarlar gibi birçok not bu raporların satır aralarında gizli. Bu raporlar önce karmaşık gelebilirler ama 25 yılı düşününce özen gösterilerek okunmalı diye düşünüyorum.

Bazı raporların ilgili bağlantılarını burada veriyorum ki daha net anlaşılabilsinler. İhtiyacınız olanlar benzer raporlar. Hepsi SEC veya IFRS formatındadır.

SEC Rapor Arama : http://www.sec.gov/edgar/searchedgar/companysearch.html

First Solar : http://investor.firstsolar.com/secfiling.cfm?filingID=1274494-14-11

E.ON : http://www.eon.com/content/dam/eon-com/ueber-uns/publications/ZB_2014_Q3_US_eon.pdf

SMA : http://www.sma.de/fileadmin/content/global/Investor_Relations/Documents/Finanzberichte/2014/2014-11-06_SMA-Q3-2014-en_web.pdf

Jinko Solar : http://ir.jinkosolar.com/zhen/en/sec.php

Burada asıl ilgilendiğimiz firmanın 25 yılda batmayı öngörüp ön görmediği; geçtiğimiz birkaç yılda zarar edip etmediği ya da devlete iflas koruması için başvurup başvurmadığıdır. İflas koruması için devlete başvuru yapıp sektörde hala ürün satışı gerçekleştiren firmalar da mevcuttur. Bu hususta aldığınız risklere dikkat edin.

İş güvenliği hayatımızın her alanında dikkat etmemiz gereken bir konu. Soma ve Ermenek’de yaşanan acı olayların yatırımlarınızda yaşanmasına izin vermeyin. İSG konusuna dikkat etmeyen firmalar ile kesinlikle çalışmayın. Bu firmalardan uzak durun!

Yazımızın ikinci bölümünde finansal çalışmalar yer alıyor. Yukarıda maliyet kalemlerini üzerinden biraz geçmek suretiyle inceledik. Şimdi finansal modelimizi kurgulayıp maliyet-finansman ikileminde hassasiyet analizleri yapacağız.

Öncelikle gelir konusunu netleyelim. Sektörde bu konuda net olmayan bazı bilgiler var.

Bizim satışımız 133$ üzerinden gerçekleşecek. 133$+KDV değerini ilgili dağıtım firmasına fatura edeceğiz. Dağıtım firması da bize sistem kullanım bedeli olan rakamı TL olarak fatura edecek. Burada 2 ayrı faturalama söz konusu olacak. Bunun dışında eğer teşvik konusunda bir problem yaşamıyorsak 133$’ımıza ilave yapacağız.

Özetlersek;

yukarıdaki resimde gördüğünüz şekilde bir teşvik modelimiz var. Teşviğimiz dolar bazlı. Ben o günün EUR/USD paritesinden EUR’a çevirdim ama bu değer haliyle değişim gösterecektir. Buradan yola çıkarak bir analiz yapalım. 6 sene sonra cebimizde 200.000$ kalacak şekilde yola çıkıp teşviğin maliyetlere etkisini karşılaştıralım.

Analizi yaptığımızda şunu elde ediyoruz; 5 sene geçerli bir yerli mamül teşviğinde 6 sene sonunda 200.000$ elde edecek şeklinde simüle edersek yukarıda resimdeki farklar ile karşılaşıyoruz. Özetle; 0,90€/Wp olan fiyatımızı T1 teşviğini almak suretiyle 0,95€/Wp’e çekebiliriz. Bu farklar lakin finansman yüklerinden arındırılmış değildir. Finansman yüklerini de eklediğinizde bu pencere daha da daralır.

Yukarıdaki resimde  finansman yaklaşımını analiz etmek için kullandığımız aracın bir kısmı gözükmekte. Kırmızı ile işaretli noktalar sistemde baz aldığımız bir kısım değişkenleri değişkenleri içeriyor. Siz de fark edersiniz ki hem maliyet değişkenleri, hem finans değişkenleri bu kadar geniş bir yelpazede hareket ederken optimum bir çözüm için detaylı analiz yapıp karşılaştırmaya ihtiyacımız var. Burada aslında GES yatırımı konusunda tecrübeli, deneyimli kişilerle çalışmanızda fayda var.

Yukarıdaki resimden de görebileceğiniz üzere ilk yatırım maliyetini arttıran bazı kalemler uzun vadede size düşük risk, düşük işletme gideri, kolay finansman olarak dönebilmekte.

Bu kararsızlık ortamında bize yol gösterici olarak hassasiyet analizlerini kullanıyoruz. Hassasiyet analizleri çeşitli senaryolar için olumsuz-olumlu limitleri çizmemizde bize faydalı oluyor. Bu aşamada ortaya çıkan durum bazen yatırım iptal kararı bile gerektirebiliyor.

Biraz da malzeme seçimi konusuna değinmek istiyorum. Malzemelerde rekabet konusu olan PID, verimlilik v.s. gibi pazarlama materyali olarak kullanılan değerlerden ziyade 25 yıl ömrü olan bu üründe yıllar geçtikten sonra karşınızda kimseyi bulup bulamayacağınızı düşünmenizde fayda var .

Yukarıdaki kesitten görebileceğiniz gibi bir evirici 1 gün devre dışı kalırsa yaklaşık olarak %0.27 verim kaybına uğrar. %0.01 farklar ile birbirine rakip olan firmaların teknik ve altyapısal yetersizliği 1-2 gün devre dışı kalarak sektördeki pek çok oyuncunun ardına iter. Keza solar modüller içinde benzer. Ürünleri sadece teknik özelliklerine ve fiyatlarına göre yargılamayın. 25 yıl ömür biçilen bir yatırımda kararınızı 25 yıla göre vermeye çalışın; günümüz koşullarına göre değil.

GES yatırımları diğer enerji üretim tekniklerine kıyasla mekanik aksam içermedikleri için sistemdeki çoğu parça uzaktan izlenebilmekte ve kontrol edilebilmektedir. Bu altyapılarının temin ve tesisinden imtina etmeyin. Bu altyapıları hem insana olan ihtiyacı azaltır, hem İSG risklerini azaltır, hem de kontrolü kolaylaştırarak garanti kapsamında kalan durumların farkına varmanızda size yardımcı olur.

Sigortalama sürecinde risk primlerini azaltmak için tel çit, güvenlik, kamera sistemi, uzaktan izleme v.s. gibi sistemlerin olması önemlidir. Bu önlemler hem tehlikeler için çaydırıcı/önleyicidir, hem üretim kaybı yaşamanızın önüne geçer hem de sigorta primlerinizi düşürür. Bu süreçlerin en başından planlanarak yürütülmesi; tamamlandığında ortaya çıkan ürünün de güzel olmasını sağlar.

Sunumun faydalı olmasını umuyor; buraya kadar okuyan arkadaşlara teşekkür ediyorum.

Sunum dosyasını indirmek isteyen arkadaşlar aşağıdaki bağlantıdan indirebilirler.

Bağlantı : http://bit.ly/OrcunEIFSunum

Teşekkürler.