Güneş enerjisi yatırımı aşamasında EPC firmalarının oldukça karşılaştığı bir soru da “Dip toplam kaç para?” sorusudur. Konu bu noktaya geldiğinde de yapılan işin kalitesi sorgulanmaya başlar. Bu aşamada yatırımcının ağzında panel alman, inverter alman kullanacak gerisine karışmam dediğini duyarsınız. Peki bu ürün gruplarını Alman malı kullanmak GES yatırımını gerçekten kaliteli yapıyor mu?
Daha önce de pek çok yerde belirttiğim gibi Solarian olarak güneş enerjisi santralleri için ücretsiz termal kontrol uygulaması başlattık. Bu uygulamaya kayıt olan yatırımcıların tesislerini gezmeye başladığımızda ise pek çok problem ile karşılaştık. Problemlerin temelinde de çok özensiz işçilik ve denetimsiz inşaat yattığını gördük.
Karşılaştığımız bazı durumları aşağıda madde madde derlemeye çalıştım. Faydalı olması dileğiyle.
Eğer Solarian Güneş Enerjisi Santrali Ücretsiz Termal Kontrolünden faydalanmak istiyorsanız buraya tıklayabilirsiniz.
1- Panellerin üretim hataları ve garantiye uygunluk
Galiba bu kısım en önemli kısım. Güneş paneli üreticileri panel montajı ile ilgili bir kullanım kılavuzu sunarlar. Panelin nasıl monte edilip nasıl edilmemesi ile ilgili. Panel aynı panel olsa da değişik üreticilerin bu konuda değişik söylemleri mevcut. Öncelikle sahada bu uyarılara bazen dikkat edilmediğini görüyoruz. Bu aşamada hatalı uygulamanın panele ne kadar zarar verebileceği uygulamaya göre değişir ama asıl önemli konu paneli garanti dışına çıkarır.
Yani? Eğer panelde hücre kırıkları varsa, üretim düşüklüğü varsa üretici klempleri kısa kenara taktığınız için sizi garanti dışına çıkarabilir. Birbirinden bağımsız iki konu ama kötü niyetli bir üretici gayet tabi bunu kendi lehine kullanabilir.
Ayrıca karşılaştığımız diğer bir durum ise panellerde oluşan degredasyon ve iç kırıklar. Enerji kayıplarına sebep veren nispeten “kalitesiz” paneller pek çok yerde karşımıza çıkıyor. Tier-1 üreticilerden olup bu şekilde üretim yapan marka da ne yazık ki mevcut.
İnşa edilen santrallerde bu probleme pek çok kez rastlıyoruz.
2- Topraklama önemli. Megger eş potansiyel barasında uygunluk verdi diye GES’iniz uygun sayılmaz.
Topraklama hatta ve hatta çok önemli. Gerek kaçak akım korumalarında, gerek eviricilerin izolasyon ölçümlerinde gerek sistemin bütünündeki pek çok parçada topraklama çok önem taşıyor. Bu konuya çok hakim olmak zorunda değilsiniz ama şöyle düşünün, elektrik akımı bir yoldan gitmek zorunda. Sizin gitmesini istemediğiniz yollardan gitmemesi için, gitmesi gereken yolları kolaylarsınız. Eğer kolaylamazsanız o zaman da gitmesini istemediğiniz yollardan gitmeye başlar. Cihazlarınıza ve santralinize zarar verir.
Konstrüksiyonunuzun ve elektriksel cihazlarınızın iyice topraklandığından emin olun. Topraklama elemanlarında bakır/aluminyum gibi geçişler varsa bimetal malzeme kullanın. Topraklamanın şakası olmaz, bedeli ağır olur.
3- Konstrüksiyonun doğru çakılmalı. Sonradan düzeltmek için gerdirilmemeli, klemplere iyice sabitlenmeli.
Çakım işlemi sırasında kazıklar hatalı çakıldıktan sonra hata ya fark edilmiyor ya da fark edildiğinde söküp tekrar çakmak zor geliyor. Bu aşamada üst konstrüksiyon oturana kadar kemerler ile gerdiriliyor. Bu işlem sonunda panellerde yüksek bir kuvvet oluşuyor. En ufak bir kar/rüzgar yükünde ise panel yüzeyi çatlıyor.
Tork ile sabitlenmemiş klempler ise panellerin rüzgarda uçmasına sebep oluyor. Tüm klemplerin sağlamlaştırıldığından emin olmak gerekli.
4- Kabloların çekilmesine özen gösterilmeli. Fazla bükülmemeli, güneşten korunmalı.
DC kablolar bazen çok bükülüyor bazen de güneş altında kalan kısımları oluyor. Bu kablolar uzun vadede zarar görür. İlk belirtisini de şase yaparak eviriciye izolasyon hatası verdirerek gösterir. Kontrol altına alınmadığı takdirde kaçak akımın panellere zarar vermesinden başlayarak aynı MPPT üzerinde diğer panellere zarar vermesine kadar gidebilir. Çok dikkat etmek gerek. Bu hata bizim çok sık karşılaştığımız bir hata.
5- Kuş pislikleri, zarar görmüş paneller ve genel saha temizliği
Milyon dolar mertebesinde yatırım yaptıktan sonra tesiste otları temizlemek bu kadar zor olmamalı. Kuş pislikleri ve panellerin hizasına ulaşmış otlar panellere zarar verir. Gölgelenme yaptıkları noktada sıcaklık yükselerek hot-spot oluşur ve panelin o kısmı işlevselliğini kaybeder. Hotspot problemleri zamanla diğer hücrelere de ulaşarak paneli kullanılmaz hale getirir.
Üzerine taş veya kurşun gelerek zarar görmüş paneller derhal değiştirilmelidir. Her ne kadar hücre giriş çıkış gerilimi 0.6V seviyesinde olsa da toprak ile olan potansiyel farkları 300V-400V mertebesindedir. Su sızması, kısa devre v.s. gibi sorunlar ile birleştiğinde çok ciddi zararlara ve yangınlara yol açabilir. Zarar görmüş paneller hemen sistemden ayrılmalı ve değiştirilmelidir.
6- Gölgelenme problemleri
Gölgelenme panellerin gölgelenen kısımlarında çok ciddi sıcaklık artışlarına sebep olur. Hotspot oluşur ve üretim kaybı yaşanır.
7- Eviriciye bağlanmamış stringler
Bu karşılaştığımız en ilginç durumlardan birtanesi. Yatırım yapılmış ama stringlerin hepsi bağlanmamış öyle duruyor. Hani olur ya belki sizin de bazı stringleriniz hiç devreye alınmamıştır?
8- İşletme & Bakım inşaat ve satınalma aşamasında planlanır. Sonradan kolayca alınan bir hizmet değildir.
GES tesislerinde gerek SCADA altyapısı olsun, gerek izleme altyapısı olsun, gerek kablo kanalları gerek trafo yerleşimi olsun tasarım hep daha sonra kolay kontrol ve müdahale için tasarlanır. Bu aşamada sürece haiz olmayan pek çok yatırımcı için eviricinin üzerinde bir üretim değeri yazması geçici kabule eşdeğer. Bu çok hatalı bir yaklaşım. Gerek ulaşım yolları ve kablo yolları düzgün tasarlanmaz ise, trafo’nun değerleri uzaktan izlenmez ise, gerilimler, reaktifler izlenmez ise problemlerin de önüne geçilmesi kolay olmaz. Gelecekte yapılması gereken her işlemde ekstra maliyetler çıkar.
Solarian olarak ücretsiz GES termal kontrollerimiz devam ediyor. Kayıt olmak için bu bağlantıyı kullanabilirsiniz.
Bir yanıt yazın