1995 yılı. Internet’e dial-up üzerinden bağlanabilmek için internet paketi satın aldık. Zaten Türkiye’ye internet geleli kaç yıl olmuştu ki ? Kuzenimle internette Microsoft Chat odasında buluşup yazışmıştık. İnsanların SMS’i tam anlamıyla anlamadığı bir devirdi ve biz bilgisayar üzerinden yazışabiliyorduk.
Aslında bu teknolojiye o yıllarda sahip olmanın nasıl bir imkan ve avantaj olduğunu yıllar sonra keşfettim.
İçimde hep bir merak, hep bir kurcalama içgüdüsü. İnsanların korktuğu, benimse bozmayı göze alarak “nasıl çalışıyor” keşfine çıktığım bu bilgisayar yolculuğu bana çok farklı dünyaların kapılarını açtı. Bu duyguyu şuna benzetiyorum; bir labirentin içinde yolunu çabalayarak bulup hedefe ulaşmaya çalışan insanlara inat labirentin duvarlarına tırmanıp labirentin nasıl tasarlandığını inceleme arzusu. İşte bu yaklaşım tam olarak beni yansıtıyor. Hiçbir zaman oyun’u yenmek istemedim, aslında hep oyun’u kontrol etmek istedim. Bu yaklaşık hayatımda ki birçok şeyin temelidir aslında.
Bu kitap ise bilişim çağının geldiği son noktada yapılmış ve daha da yapılması mümkün şeyler üzerine bir kitap. Finansal piyasaların hızla geliştiği günümüzde bu kitapta bahsedilen uygulamalar zamanla ülkemizde de görülecek.
Kitap Wall Street’de yer alan 44 adet borsa’nın nasıl hileli bir altyapı ile insanlara sunulduğunu anlatıyor. İnsanların ekranda yazan herşeye güvendiği günümüzde ekranların nasıl da yanıltıcı olabileceğine değiniyor. Herşey oldukça basit anlatılmış. Ben de basitçe size aktarmaya çalışayım.
Öncelikle BIST ile Wall Street çok farklı altyapılar. Türkiye’de Hisse senedi işlemi yapılabilen tek bir borsa var. Wall Street’de 44 adet. NYSE, NASDAQ bunlardan sadece en çok bilinenleri. Türkiye’de bir şirketin hisseleri sadece bir borsada işlem görebilirken Amerika’da her borsada işlem görebilir. Türkiye’de kullanılan altyapı saniyede sadece 64 emir girilebilmesine izin veriyor (ExApi). Yani 15.6 milisaniyede (0.0156 saniye) bir işlem yapılabiliyor. Wall Street’de ise bu rakam mikro-saniye seviyesinde. Yani yaklaşık olarak 0.000002 (2 mikro saniye) saniyede bir.
Şimdi bunun grafiksel bir karşılaştırmasını yapalım.
Sağ taraftaki hat 100 milisaniyelik bir hat. Ondan alınan 5 milisaniyelik bir kesit ise üstünde verilmiş durumda. 5 milisaniye içinde yüzlerde işlem gerçekleşmekte. Bu grafik Wall Street’de işlem gören bir hissenin örnek grafiği. Aşağıdaki 100ms olan hatta yeşil noktaları ben yerleştirdim. Bu yeşil noktalarda en hızlı durumda BIST’de yapılan işlem. Yaklaşık olarak Wall Street’de bir hisse üzerinde 7800 işlem gerçekleştiği durumda Borsa Istanbul’da tüm hisseler üzerinde sadece 1 işlem gerçekleşiyor. Yani koskoca Borsa’da sadece 1 işlem gerçekleşiyor.
Şimdi bu hızı gerçek hayat ile kıyaslayalım.
Bir yetişkinin dinlenme aşamasında kalbinin bir atışı yaklaşık olarak 1 saniyeye denk gelmekte. İşte tam o sırada wall street’de bir hisse senedinin fiyatı 5.500 kez değişebilmekte. Şimdi nasıl bir hızdan bahsettiğimizin farkındamısınız ?
Bu kadar hızlı bir Borsa’da neler yapılabilir ? Kontrolün sizden tamamen çıktığı, artık emir taleplerini bilgisayarların ilettiği bir dünyada rakibiniz artık insanlar değil. Kitap da size en ince ayrıntılarıyla bunu anlatıyor; siz göz açıp kapamadan elinizdeki paranın sizden nasıl alındığını ve sizin bunun farkında bile olmadığınızı.
Bir an Türkiye yavaş olduğu için sevindiğinizi duyar gibi oldum; sevinmeyin. BIST’de saniyede 64 işleme izin veren ExAPI altyapısından uluslararası borsaların kullandığı FixAPI altyapısına geçiş yaptı. Ayrıca co-location hizmeti de yakında vermeye başlayacak. BIST, bu kitapta anlatılanlar için zemin hazırlamaya başladı bile. Sizin paranızı avlamak isteyen HFT avcıları ise Borsa’nın girişinde sizi bekliyor.
Eğer bir yatırımcıysanız bu kitabı okumanızda fayda var. Çok uzak değil; 1-2 sene içinde farkına bile varmadan para kaybetmeye başlayacağız.
Bir yanıt yazın